Σχετικά με τον Πραγματογνώμονα

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του επαγγέλματος του πραγματογνώμονα ούτε τυποποίηση στην μορφή που πρέπει να έχει μια έκθεση πραγματογνωμοσύνης.

Κάποιος δηλώνει στην Εφορία ότι θα ασκήσει το επάγγελμα και αμέσως μετά μπορεί να ξεκινήσει να το εξασκεί χωρίς κανέναν έλεγχο από πουθενά για τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα που πρέπει να διαθέτει ώστε το έργο του να είναι έργο κύρους και αδιαμφισβήτητο.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να ασκήσει κάποιος το επάγγελμα του πραγματογνώμονα

Έτσι, καθίσταται σαφές ότι είναι απόλυτη ανάγκη η δημιουργία Ινστιτούτου ή Επιμελητηρίου κατά τα πρότυπα των Ευρωπαϊκών χωρών αλλά και αυτά των ΗΠΑ ώστε το κύρος του επαγγέλματος του πραγματογνώμονα να αποκατασταθεί στο κοινωνικό σύνολο και να αποτελέσει πόλο έλξης ανθρώπων που θέλουν με σύγχρονα μέσα να εξασκήσουν αυτό το ιδιαίτερα σκληρό αλλά και απόλυτα ενδιαφέρον επάγγελμα.

“Οι πραγματικές προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος του πραγματογνώμονα εξαρτώνται από τον κλάδο στον οποίο θα προσφέρει τις υπηρεσίες του και θα εξειδικευτεί”

Κατά την διαδικασία εκπόνησης μιας πραγματογνωμοσύνης μπορεί να χρειαστούν εξειδικευμένες γνώσεις τις οποίες εάν δεν έχει ο ίδιος τότε θα πρέπει να διαθέτει ευρύ δίκτυο συνεργατών από τους οποίους θα προσλάβει τον κατάλληλο για να τον βοηθήσει στο έργο του. Ετσι, η εργασία του πραγματογνώμονα εμπεριέχει και συντονιστικό ρόλο των ανθρώπων διαφόρων ειδικοτήτων τους οποίους θα καλέσει για να τον βοηθήσουν στο έργο του.

Όλοι οι Πραγματογνώμονες Πρέπει να Διαθέτουν τα Παρακάτω

1. Ικανότητα να γράφουν σωστά ώστε να εκφράζουν με μεθοδικότητα τις σκέψεις τους και παράλληλα να έχουν αξιοπρεπή και πειστική παρουσία στο Δικαστήριο εάν και όταν κληθούν σαν μάρτυρες για να υποστηρίξουν την έκθεση που συνέταξαν.
2. Να διαθέτουν επικοινωνιακή ικανότητα ώστε να μπορούν να διατηρούν απρόσκοπτους διαύλους επικοινωνίας είτε με τους πελάτες τους είτε με τους ασφαλισμένους (πελάτες των πελατών τους)

Σε σχετικό ερώτημα που έχει καταγραφεί στα πρακτικά 24.05.2000 της κοινής συνέντευξης τύπου του Υπουργείου Ανάπτυξης και της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδας, ο κος Δημήτριος Κοντομηνάς, Πρόεδρος της Ενωσης, μεταξύ άλλων απάντησε ότι ‘είμεθα σε ελεύθερη αγορά, η κάθε εταιρεία επιλέγει τους πραγματογνώμονες που χρησιμοποιεί. Αυτό συνέβαινε, αυτό συμβαίνει και πιστεύω ότι θα συνεχίσει να συμβαίνει διότι δεν υπάρχει κάποια αρχή, η οποία να ασχολείται με αυτά τα πράγματα, να λεει θα βάλουμε αυτόν, θα βάλουμε τον άλλο. Η κάθε εταιρεία είναι ελεύθερη να επιλέξει τους πραγματογνώμονες που χρησιμοποιεί. Αυτό λεει η αγορά και αυτό βλέπω τους συναδέλφους μου να ζητάνε…

“Ελεύθερη Επιλογή Πραγματογνωμόνων”

Για το ίδιο θέμα αναφέρω παρακάτω μερικά άρθρα από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που θα βοηθήσουν τους αναγνώστες του περιοδικού να δουν και το σκεπτικό του Νομοθέτη για την λειτουργία των Δικαστηρίων στο θέμα διορισμού πραγματογνώμονα:

Άρθρο 183 (Πότε διατάσσεται πραγματογνωμοσύνη)

• Αν απαιτούνται ειδικές γνώσεις ορισμένης επιστήμης ή τέχνης για να γίνει ακριβής διάγνωση και κρίση κάποιου γεγονότος, οι ανακριτικοί υπάλληλοι, ή το δικαστήριο μπορούν αυτεπαγγέλτως ή με αίτηση κάποιου διαδίκου ή του εισαγγελέα να διατάξουν πραγματογνωμοσύνη.

Άρθρο 184 ( Αριθμός των πραγματογνωμόνων)

• Αν η πραγματογνωμοσύνη δεν μπορεί να γίνει σε εργαστήριο που ιδρύθηκε ειδικά από τον νόμο, καθώς και σε άλλες εξαιρετικές περιπτώσεις, διορίζονται δύο η περισσότεροι πραγματογνώμονες. Σε επείγουσες ή μικρότερης σημασίας περιπτώσεις μπορεί να διοριστεί μόνο ένας. Ο διορισμός τους σε εξαιρετικά επείγουσες περιστάσεις μπορεί να γίνει και προφορικά, επακολουθεί όμως η σύνταξη του εγγράφου.
• Σε οποιοδήποτε στάδιο της προδικασίας, σε κάθε όμως περίπτωση πριν παραδοθεί η έκθεση της πραγματογνωμοσύνης, ο εισαγγελέας εφετών, κρίνοντας αυτεπαγγέλτως ότι οι πραγματογνώμονες που διορίστηκαν ειναι περισσότεροι από όσους χρειάζονται, έχει το δικαίωμα με διάταξη του που κοινοποιείται στον ανακριτή να περιορίσει έως τρεις (3) τον αριθμό των περισσότερων πραγματογνώμων που διορίστηκαν από τον ανακριτή σε συγκεκριμένη υπόθεση. (Σ’ αυτή την περίπτωση ο ανακριτής κρίνει ποιοι από τους πραγματογνώμονες που είχαν αρχικά διοριστεί θα διατηρηθούν. Τα ίδια ισχύουν και για τους πραγματογνώμονες που διορίστηκαν από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή από οποιονδήποτε ανακριτικό υπάλληλο).

Άρθρο 186 (Εκλογή και διορισμός πραγματογνωμόνων)

• Ο διορισμός των πραγματογνωμόνων πρέπει να γίνεται με κάθε επιμέλεια από τον ανακριτικό υπάλληλο ή από το δικαστήριο, με επιλογή ανάμεσα στα πρόσωπα που αναγράφονται στον πίνακα ο οποίος έχει συνταχθεί σύμφωνα με το άρθρο 185 μόνο αν δεν υπάρχει τέτοιος πίνακας ή δεν περιέχει τις ειδικότητες που απαιτούνται για την διενέργεια της πραγματογνωμοσύνης που έχει διαταχθεί, ή αν οι αναγραφόμενοι στον πίνακα δεν βρίσκονται στην περιφέρεια του οργάνου που τους διορίζει, είναι δυνατό να διοριστούν και πρόσωπα που δεν περιλαμβάνονται στον πίνακα.
• Ο διορισμός πραγματογνωμόνων με αυτό τον τρόπο γίνεται και όταν υπάρχουν πραγματογνώμονες ειδικά διορισμένοι με νόμο, αν εκείνος που ενεργεί την ανάκριση με σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή ο εισαγγελέας εφετών κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται σε εξαιρετική περίπτωση. Το ίδιο δικαίωμα έχει και το δικαστήριο. Διορίζεται και ειδικός πραγματογνώμονας που δεν περιλαμβάνεται στον πίνακα, αν τον υποδείξουν οι πραγματογνώμονες που έχουν διοριστεί.
• Κατά την επιλογή των πραγματογνωμόνων το όργανο που διορίζει οφείλει να λαμβάνει υπόψη του και την προηγούμενη απασχόληση των πραγματογνωμόνων του πίνακα και να αποφεύγει χωρίς σοβαρό λόγο να αναθέτει πραγματογνωμοσύνη στον ίδιο πραγματογνώμονα, αν υπάρχουν στον πίνακα άλλοι της ίδιας ειδικότητας που δεν διορίστηκαν στον ίδιο χρόνο. Γι’ αυτό το σκοπό τηρείται σε κάθε δικαστήριο ενιαίο βιβλίο για τους πραγματογνώμονες που διορίζονται σύμφωνα με την ειδικότητα τους.

Άρθρο 188 (Ποιοι δεν διορίζονται)

Δεν μπορούν να διοριστούν πραγματογνώμονες :

• όσοι δεν συμπλήρωσαν το 21ο έτος της ηλικίας τους.
• όσοι διατελούν σε κατάσταση απαγόρευσης.
• όσοι καταδικάστηκαν για κακούργημα ή πλημμέλημα που συνεπάγεται τη στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων τους ή την έκπτωση τους από την δημόσια υπηρεσία καθώς και εκείνοι από τους οποίους έχει αφαιρεθεί η άδεια να ασκούν το επάγγελμα τους, όσο χρόνο διαρκεί η στέρηση αυτή.
• όσοι έχουν διαπράξει με οποιονδήποτε τρόπο στην διαμόρφωση της παρούσας κατάστασης του αντικειμένου της πραγματογνωμοσύνης.

Πόσο έχει Διευρυνθεί ο Ρόλος του Πραγματογνώμονα στην Εποχή μας?

Ένας πραγματογνώμων κατά την συνήθη πορεία εργασιών του μπορεί να κληθεί για να προσφέρει τις υπηρεσίες του και να συντάξει έκθεση πραγματογνωμοσύνης για μια από τις παρακάτω ενότητες αναθέσεων:

• Επιθεώρηση Κινδύνου με εκτίμηση αξιών.
• Πραγματογνωμοσύνες Ζημιών Πυρός, Μηχανολογικών Βλαβών, Βραχυκυκλώματος, Ηλεκτρονικών Βλαβών, Μεταφορών, Κλοπής, Οχημάτων, Αλλων Κατηγόριων κλπ.

Ο ρόλος του πραγματογνώμονα δεν έχει διευρυνθεί στην εποχή μας ούτε έχει αλλάξει η βασική διαδικασία χειρισμού μιας υπόθεσης. Ομως με την πάσης φύσεως δραστική ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει διευρυνθεί το γνωστικό αντικείμενο που πρέπει να κατέχει καθώς και τα εργαλεία που πρέπει να διαθέτει για την δουλειά του. Βασικά σύγχρονα εργαλεία εκτός των άλλων είναι η απόλυτη οργάνωση του γραφείου του με χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και εξειδικευμένων προγραμμάτων διαχείρισης καθώς και λειτουργική γνώση χρήσης του Internet είτε για αναζήτηση είτε για επικοινωνία.

Είναι οι Πραγματογνώμονες Βασικοί και Ουσιαστικοί Συνεργάτες των Ασφαλιστικών Εταιρειών?

Στο άρθρο 46 του ΠΔ 400/70 αναφέρεται ότι: ‘Με φυλάκιση τουλάχιστον ενός μηνός και με χρηματική ποινή τιμωρούνται πραγματογνώμονες οι οποίοι κατά την εκτίμηση της εκτάσεως πραγματοποιηθείσας ζημιάς και καθορισμό της οφειλομένης αποζημιώσεως στον ζημιωθέντα ασφαλισμένο εν γνώσει κάνουν ψευδείς εκτιμήσεις ή δηλώσεις προς όφελος του ασφαλιστή ή του ζημιωθέντα ασφαλισμένου.

Είναι δεδομένο ότι οι πραγματογνώμονες είναι βασικοί και ουσιαστικοί συνεργάτες των Ασφαλιστικών Εταιρειών. Οχι όμως με την έννοια ότι θα υποτιμήσουν μια ζημιά προς όφελος της Ασφαλιστικής Εταιρείας. Οι πραγματογνώμονες είναι οι Τεχνικοί Σύμβουλοι της εντολοδότριας ασφαλιστικής εταιρείας οι οποίοι θα ερευνήσουν τα αίτια της ζημιάς, θα καταγράψουν και θα αποτιμήσουν την ζημιά μετά από έρευνα αγοράς, θα αποτιμήσουν το πραγματικό κόστος αξιών των περιεχομένων και των κτιριακών εγκαταστάσεων, θα συσχετίσουν τα ευρήματά τους με τους όρους του ασφαλιστηρίου συμβολαίου και θα υποβάλλουν την πρότασή τους στην Ασφαλιστική Εταιρεία. Ο ρόλος του πραγματογνώμονα είναι συμβουλευτικός προς την Ασφαλιστική Εταιρεία η οποία θα πάρει και την τελική απόφαση αποζημίωσης ή την άρνησή της.

Ο ασφαλισμένος μπορεί (και σε μερικές περιπτώσεις επιβάλλεται) να ορίσει δικό του πραγματογνώμονα ο οποίος θα ενεργήσει σαν δικός του Τεχνικός Σύμβουλος και ο οποίος θα συνεργαστεί με τον πραγματογνώμονα που όρισε η Ασφαλιστική Εταιρεία.

Σε μία μεγάλη καταστροφική ζημιά δηλαδή μία φωτιά, μία πλημμύρα, ένα σεισμό, μία κλοπή, ο πραγματογνώμων που όρισε ο ασφαλισμένος, εκτός από την συνεργασία που θα έχει με τον πραγματογνώμονα που όρισε η ασφαλιστική εταιρεία, θα ενεργήσει και σαν σύμβουλος του ασφαλισμένου και για άλλα θέματα με στόχο να γίνουν οι σωστές ενέργειες ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πολυποίκιλες οικονομικές επιπτώσεις της ζημιάς και να βελτιωθούν κατά πολύ οι πιθανότητες επαναφοράς του ασφαλισμένου στην προ του συμβάντος θέση του.

“Κάθε ζημιά έχει τα δικά της απόλυτα ξεχωριστά χαρακτηριστικά και είναι μοναδική. Ομως, οι όποιες ενέργειες γίνουν μετά την ζημιά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την σωστή και πλήρη ασφάλιση”

Πόσο έχει Επηρεαστεί ο Κλάδος από την Τρομοκρατική Ενέργεια της 11ης Σεπτεμβρίου

Ο κλάδος των πραγματογνωμόνων δεν έχει επηρεαστεί καθόλου από την τρομοκρατική ενέργεια της 11ης Σεπτεμβρίου. Συνεχίζουμε να ενεργούμε κανονικά χωρίς διαφοροποίηση στον τρόπο εργασίας μας. Στις προασφαλιστικές επιθεωρήσεις που ενεργούμε, δηλαδή στις επιθεωρήσεις που γίνονται πριν συναφθεί συμβόλαιο ασφάλισης για την διαπίστωση της επικινδυνότητας του υπό ασφάλιση χώρου, πάντα ερευνούσαμε και συνεχίζουμε να ερευνούμε και την περίπτωση εξωγενών κινδύνων μεταξύ των οποίων και τρομοκρατικές/κακόβουλες ενέργειες οι οποίες μπορεί να έχουν υψηλό δείκτη επικινδυνότητας όταν συνδυάζονται με τον κλάδο της επιθεωρούμενης εταιρείας και/ή με την γεωγραφική θέση που ευρίσκεται ο επιθεωρούμενος κίνδυνος και/ή με τα χαρακτηριστικά του επιχειρηματία/ιδιοκτήτη.

Ποια στοιχεία και δεδομένα σε έναν επελθόντα κίνδυνο μπορούν να παραπλανήσουν την πραγματογνωμοσύνη και απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή

Όλα τα στοιχεία και τα δεδομένα ενός επελθόντος κινδύνου απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και μπορούν να παραπλανήσουν την πραγματογνωμοσύνη. Οι τυποποιημένες ενέργειες που πρέπει να γίνονται από τον πραγματογνώμονα σε κάθε πραγματογνωμοσύνη μπορούν να ομαδοποιηθούν ως εξής:

• Ενέργειες για πραγματογνωμοσύνη γενικών κλάδων (εκτός ζημιών οχημάτων).
• Έρευνα αιτίων ζημιάς.
• Καταγραφή μέτρων προστασίας.
• Συσχέτιση με την νόμιμη λειτουργία της επιχείρησης (όταν πρόκειται για επαγγελματικό χώρο).
• Καταγραφή της ζημιάς.
• Ανάλυση οικονομικής λειτουργίας της επιχείρησης.
• Αποτίμηση ζημιάς.
• Αποτίμηση πραγματικού κόστους αξιών των περιεχομένων και του κτιρίου.
• Συσχετισμός ευρημάτων με τους όρους του ασφαλιστηρίου συμβολαίου.
• Υποβολή πρότασης στην ασφαλιστική εταιρεία.

Όλες οι παραπάνω ενέργειες εάν δεν γίνουν μεθοδικά και τεκμηριωμένα και γίνουν χωρίς ιδιαίτερη προσοχή μπορεί να παραπλανήσουν τον πραγματογνώμονα και κατ’ επέκταση πιθανόν και την ασφαλιστική εταιρεία. Τα σημεία τριβής μεταξύ πραγματογνώμονα και ασφαλισμένου κατά κανόνα προέρχονται από άγνοια των όρων ασφάλισης από τον ασφαλισμένο.

Η «ηθική ευθύνη» στο σημείο αυτό ανήκει απόλυτα στον ασφαλιστικό σύμβουλο του ασφαλισμένου διότι δεν τον είχε εκ των προτέρων ενημερώσει επακριβώς για τις καλύψεις, τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας και τα ποσά ασφάλισης. Η νομική ευθύνη βέβαια, ανήκει στον ασφαλισμένο ο οποίος όταν είχε παραλάβει το ασφαλιστήριο συμβόλαιο έπρεπε να το είχε διαβάσει και εάν δεν συμφωνούσε σε κάτι να είχε κάνει σχετικές διορθώσεις ή να είχε ζητήσει διευκρινήσεις από τον ασφαλιστικό του σύμβουλο.

Ενέργειες για Πραγματογνωμοσύνη Ζημιών Οχημάτων

Οι ενέργειες που πρέπει να γίνονται εξαρτώνται από το εάν υπήρξαν σωματικές βλάβες ή όχι. Σε γενικές γραμμές οι ενέργειες που πρέπει να γίνονται σε κάθε πραγματογνωμοσύνη ζημιών οχημάτων οποιουδήποτε ύψους ζημιάς είναι οι εξής:

• Αυτοψία ασφαλισμένου οχήματος.
• Αυτοψία ζημιωθέντος οχήματος.
• Αυτοψία τόπου ατυχήματος.
• Διερεύνηση στην ταυτότητα του ατυχήματος.
• Αποτίμηση της ζημιάς σε συνεργασία με το συνεργείο επισκευής.
• Υποβολή πρότασης στην ασφαλιστική εταιρεία.

Τα σημεία τριβής μεταξύ πραγματογνώμονα και ασφαλισμένου κατά κανόνα προέρχονται από μη επίτευξη συνεννόησης για το κόστος ανταλλακτικών και/ή εργατικών επισκευής. Οι εξελίξεις στον τομέα αυτό είναι δύο νέα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών που δειλά αρχίζουν την εφαρμογή τους στην Ελληνική αγορά τα AUDATEX και AUTOCALC όπου ξεκαθαρίζεται κατά πολύ το κόστος καινούργιων ανταλλακτικών και τα εργατικά επισκευής.

Υπάρχει Εξειδίκευση των Πραγματογνωμόνων και πως Διακρίνεται Αυτή

Όπως σε κάθε επάγγελμα, έτσι και στο επάγγελμα του πραγματογνώμονα ο κάθε πραγματογνώμων εάν ασχοληθεί πολλές φορές με ένα θέμα ανάθεσης αποκτά και την εξειδίκευση στο θέμα αυτό. Η βιώσιμη και ανοδική όμως ανάπτυξη ενός επαγγελματία πραγματογνώμονα τείνει στο να περιλάβει συμπράξεις και συγχωνεύσεις μονάδων πραγματογνωμόνων διότι μόνο έτσι μπορεί να επιτευχθεί η πλήρης παροχή υπηρεσιών όπου θα προσφέρεται η δυνατότητα One Stop Shop προς τους πελάτες τους είτε είναι Ασφαλιστικές Εταιρείες είτε άλλοι ενδιαφερόμενοι.